Het eerste tastbare bewijs voor de ontwikkeling van fijne technologie in de Islam wordt gegeven door het “boek van ingenieuze apparaten” van de Banu Musa ( Gebroeders Musa) geschreven in het midden van de negende eeuw in Bagdad. Het werk genoot een grote reputatie in de middeleeuwse Islam. In het boek worden meer dan honderd apparaten beschreven waarvan er een 73 truuk apparaten, 15 automatische regel systemen, 7 fonteinen, een muziek apparaat en een hijsmachine zijn. De apparaten die in dit boek zijn beschreven zijn voor die tijd zeer ingenieus en geavanceerd.
Op dit moment zijn er in de wereld maar drie kopieën van het boek waarvan er een exemplaar in de bibliotheek van het Topkapi Paleis in Turkije, een exemplaar in het Vaticaan bibliotheek en een exemplaar in de Gotha bibliotheek in Berlijn.
In de afbeelding hieronder ziet u de laatste pagina van het manuscript dat zich bevindt in de bibliotheek van het Topkapi paleis in Istanbul, Turkije.
Al-Jazari: Een Ingenieur uit de middeleeuwen
Een van de meeste belangrijke werken op het gebied van werktuigbouwkunde voor de Renaissance was het machine boek van Ibn al-Razzaz al-Jazari, geschreven in Diyarbakir in 1206. We weten niks over hem behalve wat hij verteld in de inleiding van zijn boek, namelijk dat hij in vijfentwintig jaar in dienst was van de Artuklu Prinsen in Diyarbakir.
In de inleiding van zijn boek schrijft hij:
“Op een dag was ik in zijn bijzijn en bracht hem iets dat hij me bevolen had om te maken. Hij keek naar mij en naar datgene dat ik had gemaakt en dacht erover na, zonder dat ik het merkte. Hij raadde waarover ik had zitten denken, en onthulde wat ik had verhuld. Hij zei: “Je hebt unieke apparaten gemaakt. Deze dingen, die je met veel moeite en volmaakt gemaakt hebt mogen niet verloren gaan. Ik wens dat je een boek voor mij schrijft dat alles wat jij afzonderlijk hebt gemaakt bij elkaar brengt en van alles uitgekozen tekeningen bevat. Ik heb zijn model gebruikt en zijn voorstellen geaccepteerd, want een andere optie dan zijn wens vervullen was voor mij niet mogelijk.”
Het boek is een samenvatting van een groot deel van de verzamelde kennis tot dan toe op het gebied van werktuigbouwkunde, met verbeteringen en innovaties die gemaakt zijn door al-Jazari zelf. Het belang van het boek ligt hem vooral in de machines, onderdelen en ideeën die erin beschreven zijn. Wat ook erg belangrijk is het feit dat al-Jazari het boek schreef met de duidelijke intentie om het andere ingenieurs mogelijk te maken om zijn machines te reconstrueren. Voor elk van de beschreven 50 machines in zijn boek geeft al-Jazari een duidelijke beschrijving voor maken, construeren en assembleren en geeft ons daarbij een rijkdom aan informatie over de methodes van ingenieurs in de Islamitische wereld.
Het boek is verdeeld in zes categorieën: Klokken, Truuk apparaten, water automaten en meet instrumenten voor het meten van bloed, fonteinen en muziek automaten, water hijsmachines en verscheidene andere apparaten.
{mosgoogle left}Van het boek van Al-Jazari bestaan er wereldwijd vijftien kopieën in verschillende manuscript bibliotheken in Engeland, Nederland, Rusland, Turkije en Iran waarvan er zich vijf in Turkije bevinden.
Het carillon museum in Asten (Noord Brabant) beschikt over een replica van een van de waterklokken in het boek van Al-Jazari.